Generasi 3.0 - De verhalen die wij dragen

11 oktober 2025 - 22 maart 2026

Hoe ga je om met een familiegeschiedenis die nauw verweven is met ons koloniale verleden? In de tentoonstelling Generasi 3.0 - De verhalen die wij dragen duiken negen fotografen, kunstenaars en makers in hun familiehistorie die terugleidt naar de voormalige kolonie Nederlands-Indië. De zoektocht naar meer grip op hun afkomst is niet alleen van individuele waarde. Hun verhalen dragen ook bij aan een groter maatschappelijk gesprek over de eeuwenlange kolonisatie van de Indonesische archipel door Nederland, dat raakt aan pijnlijke thema’s als slavernij, oorlog, gedwongen migratie en geweld.  

Alle makers behoren tot de derde generatie: in Nederland geboren, met wortels in de voormalige kolonie. Veelal zijn hun (groot)ouders er geboren of hebben er gewerkt en op een zeker punt in hun leven, dan wel niet gedwongen, naar Nederland gekomen. Met meer afstand tot de pijnlijke gebeurtenissen uit de koloniale tijd, onderzoekt de derde generatie welke rol het familieverleden speelt in hun leven – en hoe dit hen vormt tot wie ze nu zijn.

Generasi 3.0 - De verhalen die wij dragen is te zien vanaf 11 oktober, met werk van Caja Boogers, Sander Coers, Yara Jimmink, Miranda Devita Kistler, Sebastian & Tyler Koudijzer, Ilvy Njiokiktjien, Sekan en Maarten Tromp. Met deze tentoonstelling en het publieksprogramma wil Fotomuseum Den Haag een bijdrage leveren aan de zichtbaarheid van en het gesprek over deze geschiedenissen. 

“Als je je realiseert dat zo’n twee miljoen Nederlanders wortels hebben in het voormalig Nederlands-Indië, besef je hoe noodzakelijk het is om ruimte te bieden aan andere perspectieven op deze gelaagde geschiedenis. Zeker in Den Haag, de stad die altijd nauw verbonden is geweest met voormalig Nederlands-Indië.” 
- Margriet Schavemaker, directeur Fotomuseum Den Haag / Kunstmuseum Den Haag 

“Mijn generatiegenoten en ik kijken met een nieuwe blik naar het koloniale verleden – niet als een afgesloten geschiedenis, maar als iets dat nog altijd doorwerkt in identiteit, families en culturele beeldvorming.”  – Nienke Coers, gastonderzoeker van Generasi 3.0 - De verhalen die wij dragen 

Familiefoto's als startpunt 
De tentoonstelling ontvouwt zich als een reis door de persoonlijke verhalen van de deelnemende makers. Vaak is het een tastbaar spoor dat de ingang is naar iets dat zich moeilijker laat grijpen: een herinnering, een gemis, een gevoel van verbondenheid. Zo vormen familiealbums voor Caja Boogers, Sander Coers en Ilvy Njiokiktjien het startpunt van hun zoektocht. Welke waarde heeft een foto nog als de herinnering ontbreekt? Foto’s van meer dan honderd jaar geleden leiden Ilvy Njiokiktjien naar een huis aan de Laan van Meerdervoort in Den Haag. Haar Chinees-Indonesische opa werd hier op jonge leeftijd naartoe gestuurd om op te groeien bij een Duits-Nederlands echtpaar. 

Sander Coers maakt met kunstmatige intelligentie zogenaamde fantoomherinneringen. Hij voedt een AI-algoritme met materiaal uit zijn familiearchief en foto’s die hij zelf maakte tijdens reizen naar de Molukken. Deze nieuwe beelden zijn geen directe verwijzingen naar bestaande momenten, maar vormen eerder een associatief herinneringslandschap. 

Caja Boogers selecteerde voor zijn schilderijen een aantal foto’s uit een oud familiealbum en openbare archieven. Op zijn panelen toont hij daarvan slechts details als een mond, een hand of batikpatroon. Zo maakt hij invoelbaar wat een gefragmenteerde herinnering is en onderzoekt hij de rol die nostalgie hierin speelt.  

Economische erfenis 
Hoe beweeg je je tussen de werelden van koloniale verrijking en onderdrukking? Yara Jimmink, geboren in Amsterdam met wortels op de Banda-eilanden, laat zien hoe Banda en Nederland onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden door de 17de-eeuwse nootmuskaathandel. De welvaart die de V.O.C. daaraan ontleende en die nog zichtbaar is in het Amsterdam van nu, ging gepaard met extreem geweld tegen de bevolking. Jimmink werkt met privé foto's en archiefmateriaal, en construeert daarmee verscillende lagen om de nog altijd aanwezige doorwerking van het kolonialisme zichtbaar te maken.

Ook Maarten Tromp richt zich op deze economische erfenis. Zijn overgrootvader leidde in 1936 een Nederlandse expeditie naar het Carstenszgebergte in Nederlands Nieuw-Guinea (nu Papua), waar een ertsafzetting werd ontdekt. Dit leidde in de jaren '70, inmiddels onder Indonesisch bestuur tot de oprichting van de Freeport-mijn: jarenlang de grootste goudmijn ter wereld. Sinds 2010 reisde Tromp meerdere keren naar Papua. Tegen de achtergrond van het extractivisme als onderdeel van het koloniale systeem legt hij de focus op de lokale gemeenschappen en de relatie die zij hebben met hun land. In deze tentoonstelling toont hij voor het eerst één van deze verhalen. 

Wat blijft
De Zwitsers-Indische Miranda Kistler trekt een parallel tussen herinnering en erosie. Zoals de vorm van gesteente in de Rijn tussen Zwitserland en Nederland wordt beïnvloed door de stroming van de rivier en menselijk ingrijpen, zijn ook herinneringen onderhevig aan de tijd. Op een geweven doek, dat vrij in de tentoonstellingsruimte hangt, is een foto te zien afkomstig uit het album van haar oma. Deze fotoalbums zijn aangetast door water als gevolg van de voortdurende overstromingen van het gebied in Java waar haar grootmoeder woont.   

In De Gesuikerde Onderneming traceren de broers Tyler en Sebastian Koudijzer hun Javaans-Surinaamse wortels. In 1972 verlieten hun grootouders Watinie en Iksan hun geboorteland Suriname om zich in Nederland te vestigen. Hun familiegeschiedenis is diep verweven met het systeem van contractarbeid dat Javaanse migranten naar Suriname bracht na de afschaffing van de slavernij. In 2023 keren de broers samen met hun grootouders terug, op zoek naar de plekken en verhalen die hun geschiedenis hebben gevormd. Deze reis leggen ze vast in fotografie, spoken word en archiefmateriaal. Tijdens de openingsavond brengen zij een korte versie van hun theatershow ten uitvoer.  

Tot slot toont de tentoonstelling het werk van DJ en artistiek onderzoeker Sekan. Hiervoor is de zaal omgetoverd tot een auditieve ervaringsruimte. Te horen is een door hem gecureerde muziekselectie waarin oude en nieuwe muziek uit de Indonesische archipel en de diaspora met elkaar in dialoog gaan: van protestmuziek uit West-Papoea en rock uit de Molukse wijk tot Javaans-Surinaamse funk. In deze intieme luisterervaring is muziek een vorm van erfgoed, verzet en collectief geheugen, en wordt een brug geslagen tussen verhalen, herinneringen en werelden.

Publieksprogramma 
In het publieksprogramma wordt onderzocht wat het perspectief van de derde generatie oplevert in een gesprek over het heden en de toekomst van dit gedeelde verleden. Het programma wordt ontwikkeld samen met Museum Sophiahof – Van Indië tot nu en diverse partners uit de betrokken gemeenschappen. We trappen af tijdens Museumnacht Den Haag op 11 oktober, met de feestelijke opening van de tentoonstelling. Bij Museum Sophiahof is dit najaar een speciale buitententoonstelling te zien met werk van de Molukse fotograaf Otto Tatipikalawan dat hij in de jaren '80 en '90 maakte van de Molukse gemeenschappen in Nederland, samengesteld door Museum Maluku.  

Het publieksprogramma wordt in samenwerking met Museum Sophiahof – Van Indië tot nu samengesteld. De tentoonstelling en het publieksprogramma is mede mogelijk gemaakt door Vfonds en Mondriaan Fonds.

Noot voor de redactie  
Voor meer informatie, extra persbeelden en interviewverzoeken:   
Annemarie van den Eijkel | +31 642 216 272 | avandeneijkel@fmdh.nl