Het fotografische oeuvre van Valdemar Hansen (Wally) Elenbaas (Rotterdam 1912) vormt slechts een klein deel van zijn indrukwekkende artistieke productie die meer dan zestig jaar beslaat. Hij is behalve fotograaf, ook begenadigd graficus en vervaardiger van mozaieken. Toch is de fotografie het eerste medium waarmee hij in 1929 zijn kunstenaarschap begon. In deze crisisjaren was Elenbaas werkloos geraakt en het leek hem beter om armoede te lijden als beeldend kunstenaar dan als werkloze kantoor-bediende. Hij sloot zich aan bij de Vereniging van Arbeidersfotografen en was samen met ondermeer Paul Schuitema en Piet Zwart verbonden aan het arbeidersschrijverscollectief Links Richten. Elenbaas voelde zich tijdens de grote depressie betrokken bij de klassenstrijd van het proletariaat en ging daarom aan de slag als ‘arbeidersfotograaf’. Op zijn enige volledig intact gebleven filmpje uit die tijd zien we straatscènes met gedupeerde arbeiders. Deze taferelen worden afgewisseld met abstracte beelden, die voldoen aan de kenmerken van de Nieuwe Fotografie: strakke composities, veel diagonalen, onverwachte gezichtshoeken en verrassende beeldafsnijdingen. Wally Elenbaas doorzag echter relatief snel het faillissement van het communistisch systeem onder Stalin. Na een korte surrealistische periode legde hij na de oorlog zijn camera beroepsmatig neer en stortte zich volledig op het maken van schilderijen, plastieken en grafisch werk. In de jaren tachtig begon hij weer officieel met fotograferen, de draad oppikkend daar waar hij die in de jaren dertig had laten vallen: het zoeken naar een zuivere fotografische vorm in stillevens, straatbeelden en naakten. Al die tijd hiervoor was hij echter met zijn camera in de weer gebleven, maar dan alleen voor zichzelf. Dit werk heeft een sterk persoonlijk karakter, maar toont nog wel zijn esthetische voorkeur voor pure, haast grafische vormen en lijnen. De schenking van Wally Elenbaas bestaat voor het merendeel uit particuliere naaktstudies uit de periode circa 1958 – 1965. Het zijn foto’s van een hoog intiem gehalte, waarin zowel zijn vrouw Esther Hartog (1905-1998) alsmede vriendinnen van het echtpaar als model fungeren. Veel foto’s zijn zelden eerder tentoongesteld. Hiernaast bevat de schenking enkele tientallen fotowerken die een dwarsdoorsnede van Elenbaas’ oeuvre representeren: van vroege portretten en vormstudies uit de jaren 30 tot en met recentere straatbeelden en stillevens uit de jaren 80.
20 nov — 20 feb 2005
Koop tickets
De fotocollectie van het Gemeentemuseum Den Haag is dit jaar verrijkt met ruim zestig fotowerken van de 93-jarige Rotterdamse beeldend kunstenaar en fotograaf Wally Elenbaas. Hij heeft deze werken aan het museum geschonken en als dank hiervoor organiseert het Fotomuseum Den Haag een tentoonstelling waarin zijn schenking centraal staat. De nieuwe aanwinsten worden gecombineerd met talrijke tijd- en stijlverwante fotowerken uit de vaste collectie van het Gemeentemuseum Den Haag, zoals die van Manuel Alvarez Bravo, Henk van der Horst, Mark Kolthoff, Emiel van Moerkerken, Paul Schuitema en Piet Zwart. Uiteraard worden ook de foto’s van Elenbaas die reeds lange tijd deel uitmaken van de museumcollectie in samenhang met de schenking getoond.